zondag 7 juli 2013

Hoe open moeten genealogische data zijn?

Deze dagen bracht Coret Genealogie naar buiten dat wordt gewerkt aan een Chrome-extensie op WieWasWie, PlusGenealogie. Daarop blokkeerde WieWasWie die extensie omdat het eigen businessmodel in gevaar zou worden gebracht. Als WieWasWie zichzelf moet bedruipen, dan zit er niet veel anders op dan deze keuze te maken. Maar hoe verhoudt die keuze zich tot het beleid van open data dat de overheid hanteert?
Strikt genomen is WieWasWie natuurlijk niet de overheid, maar de deelnemende instellingen zijn dat wèl. Voor het Gelders Archief hebben we de keuze gemaakt voor de virtuele studiezaal. We willen ons publiek zoveel mogelijk via onze website bedienen. Dat betekent dat als het om genealogische gegevens gaat,we bijvoorbeeld de indexen op de Burgerlijke Stand en op de doop-, trouw- en begraafboeken (DTB's) met scans van de afbeeldingen via het web ter inzage geven. Alle microfiches en alle fotokopieën van stukken die in ons oude gebouw op de studiezaal stonden, zijn gedigitaliseerd en zullen stap voor stap op de website verschijnen. Een aparte zaal genealogische bronnen ontbreekt dan ook in ons nieuwe gebouw. Dat is onderdeel van onze verschuiving van fysiek naar virtueel. We zetten mensen en middelen in toenemende mate daar voor in. Deelname aan WieWasWie en het maken van kosten daarvoor, past in dit beleid. Op de lange termijn is onze website onze studiezaal en de plek bij uitstek waar we conform de Archiefwet inzage in de archieven geven. De archieven met de bijbehorende toegangen zijn daar vrij ter inzage. Iedereen die onze data wil gebruiken mag dat doen: bouw er app's mee, benut de data in eigen databases voor wetenschappelijk onderzoek. Dat is zoals we open data interpreteren. Het Gelders Archief biedt het basismateriaal aan, anderen kunnen ermee aan de slag gaan. Het Gelders Archief hoeft daaraan niet te verdienen. Wel is belangrijk dat context en herkomst helder blijven. Ik hoop dat we dit ook met de deelnemers van WieWasWie kunnen afspreken. Iets anders is overigens het aan derden overlaten van het virtueel presenteren van je bronnen, zeker als die derden daar geld voor vragen. Daarbij denk ik bijvoorbeeld aan Ancestry.com. Dan voldoen we, als we onze website als onze studiezaal beschouwen, niet meer aan de wettelijke eis van toegankelijkheid voor iedereen.
Tenslotte: terugkomend op Coret Genealogie: jammer dat er geen overleg heeft plaats gevonden. Dan was er wellicht niet geblokkeerd.

5 opmerkingen:

  1. Fred,

    Als ik je standpunt omtrent de openheid van genealogische data lees dan krijg ik de indruk dat het Gelders Archief hun genealogische data wil vrijgeven onder een Creative Commons Naamsvermelding (CC-BY). En dat is heel mooi! Archieven denken na over dit onderwerp, stellen hun data open, zie ook de resultaten van de enquête hergebruik historische persoonsgegevens op Archief 2.0!

    Volgen jullie in de ondersteuning van hergebruikers het opendata voorbeeld van Archief Leiden (dus openzetten OAI-PMH koppeling)?

    Met het alleen presenteren van alle data achter de betaalmuur van een Ancestry betaalabonnement voldoet een archiefinstelling inderdaad niet aan de de wettelijke eis voor toegankelijkheid. Maar, en dat lijken veel archieven en stamboomonderzoekers te vergeten, partijen als Ancestry bieden ook bergen aan data gratis aan!

    Graag ik ook nog even de blogposting over de beschikbaarstelling van Amerikaanse volkstelling van 1940 ter herinnering. Hoe de National Archives dat hebben aangepakt is fenomenaal, de bron is op meerdere plekken gratis beschikbaar (dus partijen kunnen het lastig achter een data-abonnement verstoppen) en ze hebben er zelf ook aardig aan verdiend. Alle partijen blij.

    Het grappige aan (de laatste versie) van het businessmodel van WieWasWie is dat de toegankelijkheid ingeperkt wordt, voor een abonnement krijg je uitgebreid zoeken weer terug... Impliceert dit niet dat archiefinstellingen naast WieWasWie altijd zelf nog een virtuele studiezaal moeten hebben?

    Bob Coret
    Coret Genealogie

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. We willen inderdaad vrijgeven onder CC-BY. Openzetten OAI-PMH koppeling: dat is de bedoeling, maar zover zijn we nog niet!
      Het is de vraag of je strikt genomen naast WieWasWie voor genealogische gegevens een eigen virtuele studiezaal nodig hebt. De toegang die WieWasWie bijvoorbeeld op BS akten biedt is veel plezieriger dan de oorspronkelijke via tienjaren tafels!
      Ter aanvulling op mijn blog: in augustus zal een overzicht van al onze scans op onze website te raadplegen zijn.

      Verwijderen
  2. Fred,

    Tenslotte een reactie op PlusGenealogie (die grotendeels overeenkomt met de reactie die ik naar het CBG heb gestuurd).

    Ik blijk inderdaad niet rechtstreeks richting CBG gecommuniceerd te hebben over de plugin. Ik dacht dat ik dat wel had gedaan, fout dus. Wel heb ik hier met anderen rondom WieWasWie en de bouwer en gewoon openbaar via sociale media over gecommuniceerd (in de periode augustus 2012 - juni 2013).

    In juli 2012 heb ik een eerste prototype van de Chrome extensie gemaakt, dit naar aanleiding van een soortgelijke extensie voor FamilySearch. Ook op http://lab.coret.org/plusgenealogie/ heb ik hierover geschreven (de prototype tekst is nu vervangen door product tekst) en de broncode als open source van de extensie beschikbaar gesteld (nog steeds). Bij deze beschrijvingen heb ik overigens altijd duidelijk gemaakt dat de ontwikkeling los stond van WieWasWie en dat WieWasWie en deelnemende archieven geen informatie/hulp konden bieden ten aanzien van deze Chrome extensie. Ik heb heel wat tijd in de Chrome extensie gestoken, met name om de documenten van WieWasWie goed te vertalen naar valide GEDCOM. In mijn naïviteit dacht ik dat WieWasWie blij zou zijn met deze uitbreiding. Er is extra functionaliteit waar aan WieWasWie zijde niets voor gedaan (of betaald) hoeft te worden! Mijn intentie is, net als destijds bij de Genlias Monitor en Digitale Stamboom Monitor, gebruikers (gratis) te voorzien van extra functionaliteit waar een stamboomonderzoeker blij mee is. Er wordt geen (GEDCOM) data op deze manier door mij verzameld, noch krijg ik inzicht in het gebruik van WieWasWie. De extensie vergt niets van de WieWasWie infrastructuur.

    Het frusteren van de werking van de extensie, alsof het een virus is, door specifiek hiervoor Javascript op WieWasWie te plaatsen heeft mij erg teleurgesteld. Dat er hiervoor geld wordt uitgegeven in plaats van functionaliteit waar gebruikers en/of archieven zitten te wachten.

    In deze blog lees ik nu dat de Chrome plugin het businessmodel zou bedreigen. Ik kan hiervoor maar twee redenen bedenken. Dat 1) de werking en intentie van de Chrome extensie niet goed wordt begrepen. Of dat (2) WieWasWie op het punt staat om het betaal abonnement te activeren en dat hierin ook gelijk GEDCOM export zit, verwijzingen naar stamboomonderzoekers die de betreffende familienaam (onder)zoeken en doorverwijzingen naar andere genealogische bronnen.

    Ik hoop - voor gebruikers - dat de blokkade van de plugin opgeheven wordt.

    Bob Coret
    Coret Genealogie

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Volkomen terecht deze "block". Nederlandse archiefinstellingen moeten eens leren commerciëler te denken binnen de grenzen van de Archiefwet. Dat zijn ze verplicht aan de belastingbetaler. Stadsarchief Amsterdam geeft al jaren het goede voorbeeld. Coret Genealogie is een commercieel bedrijf en dit soort bedrijven azen op allerlei voordeeltjes onder het mom van : kijk eens hoe aardig ik bezig ben voor al die genealogen. Totdat het allemaal het allemaal verkocht wordt aan bijv. MyHeritage voor 1-2 miljoen Euro.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Deze reactie is verwijderd door een blogbeheerder.

    BeantwoordenVerwijderen